معرفی انواع نظریات دستمزد

1.نظریه دستمزد براساس بهره وری : در این نظریه چون تعيين حقوق و دستمزد كاركنان براساس و به نسبت افزایش بهره وری و بازدهي آنان تعيين مي گردد، از اين رو به عنوان يكي از متغيرها و يا تئوري هاي نظام پرداخت جاي می گیرد؛ زيرا تلاش و كوشش افراد در جهت تقويت و پيشرفت فعاليت هاي سازماني بايد به گونه اي جبران شود كه مولود انگيزه تلاش و همبستگي افراد با سازمان شود. این نظريه و نظام پرداخت مرتبط با آن را مي توان با بهره وري فردي، گروهي و سازماني مرتبط دانست. البته در اين تئوري اصالت به فرد و مهارت هاي وي داده مي شود . در اين روش ابتدا سطحي از بهره وري توسط مقامات تصميم گيرنده با قوانين و مقررات تعيين مي شود و حقوق پايه بر آن اساس تعيين مي گردد و مازاد بركار انجام شده تحت عنوان بهره وري محاسبه و برآن مبنا فوق العاده هاي بهره وري يا كارانه پرداخت مي گردد. لازم به ذكر است كه به لحاظ تفاوت داشتن شرايط محيطي و كاري، نظريه كارآيي بايد با نگرش اقتضايي انجام شود؛ بنابراين نمي توان براي همه سازمان ها يك نسخه ثابت و يكسان تجويز نمود بلكه كليه عوامل برون سازماني از جمله شرايط اقتصادي و فرهنگي جامعه، سطح زندگي در هر جامعه و قوانين و مقررات مربوط به كار از يك سو و عوامل عمده درون سازماني از جمله نوع كار و نوع فناوري، نوع محصول و خدمت، سطح سواد و تخصص كاركنان، وسطح توقعات افراد از كار و زندگي از سوي ديگر مورد توجه قرار گيرد.

2.نظریه عدالت اجتماعی: عده ای معتقدند که حقوق همه افراد باید یکسان باشد و همه از حداقل امکانات و رفاه برخوردار باشند. عده ای نیز معتقدند که عدالت زمانی بر دستمزدها حاکم می شود که افرادی با داده های (تحصیلات، تجربه، مهارت و…) یکسان حقوق یکسانی دریافت کنند. این تفکرات با نظریه برابری آدامز سنخیت دارد که پیشتر مورد بحث قرار گرفت.

3.نظریه اشتغال کامل: اقتصاددانان نیز حساسیت زیادی به بحث حقوق و درآمد داشته اند. در نگاه کینزی، و بر مبناینظریه اشتغال کامل، درآمد ملی برابر با مجموع مصرف و سرمایه گذاری است. وظیفه دولت این است که در مواردی در متغیرهای اثرگذار بر درآمد ملی مداخله کند تا اشتغال کامل حاصل شود. در نگاه نئوکینزی ها کارفرما می تواند در کوتاه مدت سطح دستمزدها را تعیین کند ولی سطح دستمزد از توافق کارفرمایان و اتحادیه های کارگری حاصل می شود.

4.نظریه چانه زنی: در عالم واقعی، دستمزد هر کارگر به صورت مذاکره فردی با کارفرما تعیین نمی شود بلکه قدرت چانه زنی افراد در این زمینه مهم است. طبقنظریه چانه زنی ، دستمزدی که کارفرما مایل به پرداخت و کارگر مایل به دریافت آن باشد، قابل چانه زنی، مذاکره و مصالحه است. باید دقت داشت که معمولا حداقل حداقل دستمزد توسط دولت ها تعیین می شود ولی دستمزد بالاتر از آن قابل مذاکره است.

در بخش خصوصی این نظریه مصداق بیشتری دارد و کارفرمایان و کارگران بر اساس قدرت چانه زنی به دستمزد مورد توافق می رسند.

5.نظریه عاملیت: سازمان های دولتی نیز تابع قانون مدیریت خدمات کشوری هستند. براساسنظریه عاملیت(اصیل – وکیل) ، مدیران، نمایندگان صاحب سهام (مالکان) هستند و باید منافع مالکان را در هر شرایطی رعایت کنند. در زمینه جبران خدمات آنها ضمن تضمین منافع کارکنان باید به منافع صاحبان سهام و در عین حال به منافع جامعه مسئولیت اجتماعی نیز توجه داشته باشند. از این رو لازم است متناسب با شرایط سازمان، مبنایی را برای تعیین حقوق و دستمزد انتخاب کنند که ضمن توجه به سودآوری، مسائل انسانی و اجتماعی را نیز مد نظر قرار دهد. این شرایط ممکن است در نظر گرفتن پرداخت های فردی در برابر پرداخت های تیمی، توجه به فرایندهای داخلی در برابر توجه به مشتری، کمیت در برابر کیفیت، توجه به فرایند در برابر توجه به نتایج، توجه به سرعت در برابر توجه به کیفیت باشد.

6.نظریه کارایی فرد و جبران خدمات: کارایی در تعیین جبران خدمات افراد نباید کارایی و بازدهی آنان نادیده گرفته شود. باید کارایی هر فرد با معیارهای دقیق و درست اندازه گیری شود و سهم کارایی وی در کنار بقیه عوامل همچون فناوری و سرمایه در بهای تمام شده کالا محاسبه شود. البته باید اذعان داشت که سنجش کارایی و محاسبه سهم آن در تولید، بسیار مشکل است.

7.نظريه هزينه زندگي: در اين نظريه مزد بر مبناي هزينه زندگي مشخص مي شود و به همين جهت رابطه مستقيمي با بهره وري نيروي کار ندارد. البته در عمل بخش ثابت يا مبناي مزد معمولا براين اساس تعيين مي شود؛

8. نظريه قدرت پرداخت: مطابق اين نظريه وضع مالي و توان پرداخت موسسه و بنگاهي که افراد در استخدام آن هستند تعيين کننده شاخص مزد است. در اين نظريه چون درآمد و سود سازمان همبستگي مستقيم با تلاش کارکنان دارد مي توان رابطه اي غير مستقيم بين قدرت پرداخت سازمان و بهره وري نيروي کار قائل گرديد.

بسته های آموزشی پیشنهادی برای استفاده علاقمندان،دانشجویان، اساتید و پژوهشگران محترم :

بسته آموزشی مدیریت رفتار سازمانی

بسته جامع آموزشی مدیریت استراتژیک

بسته جامع آموزشی مدیریت دولتی و حکمرانی

بسته جامع آموزشی مدیریت منابع انسانی

بسته جامع آموزشی مدیریت صنعتی

بسته آموزشی مدیریت کسب و کار

آکادمی تحلیل دکتر طالعی فر ارائه دهنده خدمات تحلیلی (مشاوره، پژوهش و پیاده سازی) زیر:

خدمات تحلیلی کمی (تحلیل های آماری،پویایی سیستم،داده کاوی،عارضه یابی،تحقیق در عملیات، تئوری تصمیم گیری،مدلسازی معادلات ساختاری، آینده نگاری و سناریونویسی…)

خدمات تحلیلی کیفی (تحلیل گراندد تئوری، تحلیل تم، تحلیل محتوا، مرور سیستماتیک، پدیدار شناسی و…)

بیشتر بخوانید

پاورپوینت آموزشی یادگیری سازمانی