تاملی بر مفهوم کیفیت زندگی کاری

توجه به کیفیت زندگی کاری، اتفاق تازه‌ای نیست و حدود نیم قرن است که متخصصان رفتار سازمانی  و منابع انسانی آن را از زوایای مختلف مورد بحث قرار می‌دهند. اما با وجود این قدمت طولانی، توافق چندانی درباره‌ی تعریف کیفیت زندگی کاری وجود ندارد.

یکی از فاکتورهایی که به شدت بر روی کارآمدی و بهره وری کارکنان در سازمان تاثیرگذار هست ؛ کیفیت زندگی کاری است.سرخوردگی، خشم کارکنان و نارضایتی از محیط کار هزینه هایی زیادی را برای خود فرد و سازمان ایجاد می کند. شرکت هایی که به سنجش و افزایش خشنودی اهمیت نمی دهند با کاهش بهره وری، ناتوانی در جذب و نگهداری کارکنان با کیفیت و مستعد مواجه می شوند که نتیجه ی آن چیزی جز افزایش هزینه ها و کاهش حاشیه سود نهایی شرکت نیست. به همین دلیل ، مدیران به دنبال شناسایی این عوامل در همه ی سطوح سازمان خود می باشند.

کیفیت زندگی کاری: عبارت است از عکس العمل کارکنان نسـبت بـه کـار، بـه ویژه پیامدهای فردی آن در ارضای شغلی و سلامت روحی. کیفیت زندگی کـاری میـزان توانایی کارکنان در ارضای نیازهای مهم شخصی با استفاده از تجربیاتی اسـت کـه در سازمان کسب کرده اند که در این تعریف به شدت بر ایجـاد محیطـی کـه منجـر بـه ارضای نیازهای افراد شود تأکید شده است.

 

کیفیت زندگی کاری به عوامل زیر بستگی دارد:

محیط فیزیکی کار

تنش در محیط خانوادگی و کار

 رضایت یا عدم رضایت از حقوق پرداختی

انجام فعالیت های دوستانه در خارج از ساعات اداری (برنامه هایی مانند برگزاری جشن تولد یا مسابقات ورزشی)

ایجاد مکانیزم مشخصی برای تشویق و تنبیه کارکنان

زمان کاری مناسب

ایجاد ارتباط کلامی بین مدیر سازمان و سایر کارکنان

توجیه هر کدام از کارکنان در این رابطه که شغل هر یک در تحقق اهداف سازمان بسیار مهم و کارساز

ست.(دادن هویت شغلی به افراد)

بهبود زندگی کاری در سازمان

ایجاد فرصت هایی برای پیشرفت در سازمان

 

در کیفیت زندگی کاری، نـوع نگـرش افـراد نسبت به شغل خود، این که تـا چـه میـزان اعتماد متقابل، توجه، قدرشناسی، کار جالب و فرصت های مناسب برای سرمایه گذاری (مادی و معنوی) در محیط کار، توسط مدیران برای کارکنان فراهم شده است. درجه کیفیت زندگی کاری درون سازمان از طریق اندازه گیری میزان رضایت مندی، غیبـت کـم و انگیـزه بـالا در کارکنان برآورد می شود.

یکی از آفت های مهم مدیریت، بی توجهی به کیفیـت زنـدگی کـاری کارکنـان سـازمان می باشد. این بی توجهی، اثر بخشی و کارآیی سازمان را به شدت کاهش می دهـد. بـه دلیـل عـدم شناخت مدیران سازمان ها از کیفیت زندگی کاری، ایـن مقولـه، تناسـب و انـدازه هـای واقعی خود را در سازمان ها از دست داده است. کیفیت زندگی کاری یا کیفیت نظام کار یکی از جالب ترین روش های ایجـاد انگیـزش و راهگشای مهم در طراحی و غنی سازی شغل کارکنان است که ریشـه در نگـرش کارکنـان و مدیران به مقوله ی انگیزش دارد.

شاخص های بهبود کیفیت زندگی کاری در مواردی همچون: خشنودی یا رضایت از کـار، مشارکت در کار و داشتن حق اظهار نظر، کاهش حوادث و سوانح در کار، حق انتخاب شغل، سرنوشت، تاثیرگذاری و… .

کیفیـت زنـدگی کـاری پایین یعنی این که کارمند شغلش را صرفاً بـه عنـوان وسـیله ای برای رفع نیازهای اقتصادی می داند و کارمندانی با چنین تفکـری، غالبـاً وفـاداری کمـی بـه سازمان دارند و عموماً برای جبران کمبودها مجبور هستند دست بـه کارهـای دیگـری نیـز بزنند.

 

نتایج بهبود کیفیت زندگی کاری

– رضایت شغلی
– نگهداری از کارکنان با استعداد
– کاهش غیبت و کم کاری
– درگیری بیشتر کارکنان با کارهای روزمره
– خوش رویی با مشتری و افزایش مشتریان شرکت
– افزایش اعتبار شرکت
– کمک به صمیمیت بیشتر بین کارکنان شرکت
– افزایش اعتبار شرکت بین رقیبان
– توسعه ی بازار فروش

برنامه های كيفيت زندگی كاری: برنامه های كيفيت زندگی كاری در برگيرنده اشكال گروهی كار، مشخصات موثر بر رضايت مندی محيط كار و بهره وری كاركنان از قبيل سيستم پاداش دهی، جريان كار، سبك های مديريتی و محيط فيزيكی كار است. برنامه های كيفيت زندگی كاری توجه ويژه ای به گروه های كاری و غنی سازی شغل دارد.

محققان برنامه های كيفيت زندگی كاری را در قالب پاداش مناسب و كافی، شرايط كاری ايمن و سالم، فرصت استفاده از توانايی ها و شايستگی های كاركنان، انسجام اجتماعی در سازمان، رعايت حقوق اساسی كاركنان در محيط كار، كار و فضای عمومی زندگی ، رابطه اجتماعی بين كار و زندگی، فرصت رشد مستمر و امنيت شغلی خلاصه می كنند.

 

 

با ما در تماس باشید

آکادمی تحلیل دکتر طالعی فر