واکاوی مفهوم سیاست سازمانی

سياست يك كوشش باستاني و ديرينه انسان شناسي است كه از آغاز تمدن وجود داشـته اسـت؛ از اين رو چيزي نيست كه فقط در سازمان هاي امروزي وجود داشته باشد، ولـي سـازمان هـاي امروزي، زمين باروري براي پرورش و رشد سياست هستند.

سازمان ها موجودیت هایی سیاسی هستند که قدرت و نفوذ در آنها، نقشی اساسی در شکل دهی روابط و رفتارهای میان کارکنان و سایر ذینفعان دارد. سیاست سازمانی، یک نام عمومی است که روابط قدرت و تاکتیک های نفوذ را در محیط کاری مشخص می کند. سیاست سازمانی، رفتاری غیرکارکردی است که منافع شخصی کوتاه مدت و بلندمدت افراد را تأمین می کند.

کیپ نیس و همکاران (2009) بیان می دارند که در ادبيات سياست سازماني دو ديدگاه متفاوت وجود دارد. ديدگاه اول به سياست سازماني به مثابه فعاليت ها و تاكتيك هاي نفوذ مي نگرد و معتقد است كه سياست سازماني همان تاكتيك هايي است كه كاركنان براي نفوذ بر ديگران به منظور حداكثر كردن نفع شخصي خود به كار مي گیرند. در حاليكه در ديدگاه دوم بيشتر بر جنبه ادراكي و ذهني سياست سازماني پرداخته مي شود و ادراك كاركنان از سياست هاي سازماني را براي اندازه گيري ميزان سياسي بودن سازمان درنظر مي گيرد.

رضاییان (1389) بیان می دارد که سازمان ها را افرادی با برنامه های شخصی تشکیل می دهند که گویی برای کسب قدرت و نفوذ بر دیگران عمل می کنند. این دستور کار یا بازی، دنیای سیاست سازمانی نام دارد. سپس وی به نقل از پفر سیاست سازمانی را این گونه تعریف می کند: به فعالیت های درون سازمان ها برای اکتساب، گسترش و به کار‌گیری قدرت و سایر منابع، برای به دست آوردن رهاوردهایی ترجیح داده شده در یک وضعیتی که در آن عدم اطمینان یا عدم توافق در ارتباط با انتخاب ها (گزینه ها) وجود دارد، اطلاق می گردد. واژه سیاست به طور تلویحی تا اندازه‌ای منفی است. بنابراین پفر بر این باور است که افراد می کوشند تا ابزارهایی را به کار گیرند تا هدف هایی را به دست آورند که توسط سازمان مجاز نمی باشد.

در تعریف دیگر آمده است که سیاست سازمانی، اقدامات آگاهانه نفوذ، برای ارتقا یا حفاظت از نفع شخصی افراد یا گروه‌ها را در بر می‌گیرد .همچنین سیاست سازمانی مؤلفه ی ناگزیر هر سیستم مدیریتی است و همیشه باید این گونه درک شود. ماهیت پیچیده ی سیاست سازمانی به واسطه ی گستره ی قدرت و بزرگی نفوذ در رابطه بین رهبران و پیروان آنها در سازمان تعریف می شود. مدیران سازمانی باید قادر باشند تا با این واقعیت رقابت کرده و با آن تطبیق پیدا کنند که سیاست سازمانی همیشه-چه در پشتیبانی یا در مخالفت با منافع خود-در فرآیند اجرای دستورات آنها رعایت شود. سیاست سازمانی این گونه درک می شود که یا به صورت مثبت یا به صورت منفی تطبیق پیدا کرده اند(چانگ و همکاران،2009).

پرویس (2004) بیان می دارد که سیاست سازمانی نیز مفهومی بحث انگیز است كه در دهه هاي اخیر در ادبیات سازمانی ظاهر شده است. برخی سیاست سازمانی را اعمال نفوذ براي نیل به اهدافی كه مصوب سازمان نیست یا دستیابی به اهداف مصوب سازمان از طریق شیوه هاي غیرمصوب نفوذ تعریف می كنند.

به زعم فریز و همکاران (2002) تعاریف ارایه شده در خصوص سیاست های سازمانی، اصولا حول محور موارد کاربردی قدرت، در جهت اثرگذاری بر فرآیند تصمیم گیری در سازمان (یا رفتار اعضایی که در خدمت خود هستند و با اعضای سازمان آمیزش ندارند) می گردند.

سیاست سازمانی در برگیرنده فعالیتهایی است که در درون سازمان به منظور کسب، توسعه و استفاده از قدرت و منابع دیگر براي به دست آوردن نتایج دلخواه در موقعیتی که عدم اطمینان و یا عدم هماهنگی در میان گزینهها (راه حلها) وجود دارد، اتفاق میافتد.از این تعریف دو نکته برداشت میشود: الف) با وجود اینکه رفتارهاي سیاسی رابطه تنگاتنگی با مفهوم قدرت دارد. اما از نظر مفهومی سیاست و قدرت دو مفهوم (مؤلفهي) متمایز از یکدیگر تلقی میشوند. سیاست سازمانی متمرکز بر فعالیتهایی است که افراد براي کسب وحفظ قدرت انجام میدهند؛ و این نکته دربرگیرنده مطالعه تاکتیکها و بازيهایی است که توسط افراد در جهت دستیابی به اهداف، مورد استفاده قرار میگیرد. ب) سیاست به موقعیتهاي عدم اطمینان اشاره میکند (در موقعیتهایی که عدم اطمینان وجود دارد، کاربرد دارد)؛ این نکته بدین معنا است که رفتارهاي سیاسی سازمانی هنگامی بروز پیدا میکنند که اهداف و یا راههاي رسیدن به آن کاملا مشخص نباشد (رلینسن و برودفیلد، 2001).

فریز و کاسمار (1993) سياست سازماني را به عنوان استفاده از قدرت، براي نفوذ در فرآيندهاي تصميم گيري و يا اطمينان حاصل کردن از آن که رهاوردهاي يک وضعيت براي يک شخص قدرتمند مطلوب مي باشند، تعبير مي کنند. همچنين سياست در سازمان به عنوان فرآيند ساخت ائتلاف براي دستيابي به کنترل بر روي يک موقعيت و تضمين يک رهاورد مثبت براي ائتلاف تعريف شده است .

آکادمی تحلیل دکتر طالعی فر ارائه دهنده خدمات تحلیلی (مشاوره، پژوهش و پیاده سازی) زیر:

خدمات تحلیلی کمی (تحلیل های آماری،پویایی سیستم،داده کاوی،عارضه یابی،تحقیق در عملیات، تئوری تصمیم گیری،مدلسازی معادلات ساختاری، آینده نگاری و سناریونویسی…)

خدمات تحلیلی کیفی (تحلیل گراندد تئوری، تحلیل تم، تحلیل محتوا، مرور سیستماتیک، پدیدار شناسی و…)

بیشتر بخوانید

جزوه آموزشی آمار و کاربرد آن در مدیریت جلد اول دکتر عادل آذر

پاورپوینت آموزشی مدیریت رفتار سازمانی پیشرفته

پاورپوینت آموزشی آمار و کاربرد آن در مدیریت جلد 1

پاورپوینت آموزشی استراتژی تولید

پاورپوینت آموزشی روش تحقیق پیشرفته

پاورپوینت آموزشی مدیریت حقوق و دستمزد

پاورپوینت آموزشی ارتباطات سازمانی

پاورپوینت آموزشی چابکی سازمان و سازمان های چابک