پدیده ای جالب در نظام اداری کشور : شایسته هراسی

در فرهنگ سازمانی برخی از سازمان ها علی الخصوص سازمان های دولتی در سطح کشورمان با پدیده ای منحصربفرد روبرو هستیم که نگارنده سطور پیش رو از آن با عنوان شایسته هراسی یاد می کند (این نظریه برای اولین بار توسط دکتر رضا طالعی فر در سال 1396 مطرح شد)

با اینکه متخصصان حوزه مدیریت براین اعتقادند که شایسته سالاری و شایسته گزینی اصلی مهم در اخذ پست و جایگاه سازمانی است، ولی آنچه که در واقعیت، نظام اداری کشورمان در سال های متمادی قبل و بعد از انقلاب با آن مواجه است و نوعا دردی مزمن بشمار می رود، مقاومت های پنهان و غیرآشکار فرد یا گروه هایی است که جایگاه و منافع خود در سازمان را توسط فرد یا گروه شایسته تر بالقوه در خطر می ببیند و لذا به خاطر وجود هراس ادراکی اشان از این موقعیت، همواره صدای پای این دسته از افراد را می شنوند که هر لحظه ممکن است جایگاه آنان را به خطر بیاندازد و همین امر سازمان را مستعد مبتلا شدن به عارضه شایسته هراسی می نماید.

پدیده “شایسته هراسی” موانع ایجاد شده خارجی هستند که نوعا رشد فرد در مسیر شغلی را علیرغم شایستگی اش تحت تاثیر قرار می دهد که این امر از ترس فرد یا گروه حاکم نشات می گیرد.

سازمان هایی که به عارضه “شایسته هراسی” مبتلا هستند ، در تلاشند تا فرد یا گروه شایسته تر از خود را به هر نحو ممکن از جایگاه فعلی که خود در آن مشغول به فعالیتند دور نگه دارند و از اینرو تبعات چنین پدیده ای می تواند به صور زیر دیده شود:

1. دیده می شود که در چنین سازمان هایی افراد شایسته عمدا به بخش های غیر مرتبط فرستاده می شوند (مطابق با اصل مدیر کنار پنجره)؛

2.برای افراد شایسته حاشیه درست می شود تا فرد شایسته در منجلاب آن گیر نماید؛

3. فرد شایسته بطور مستقیم یا غیر مستقیم تهدید می گردد و حتی ممکن است به فرد انواع آسیب های روحی و جسمی نیز در موارد حادتر وارد شود؛

4. فرد شایسته به دلایل واهی و غیر منطقی ممکن است از سازمان اخراج و تبعید شود.

بنظر نگارنده پدیده “شایسته هراسی” را می توان در تقابل با اصول جانشین پروری و مدیریت استعداد سازمانی که بر کفایت، شایستگی و توانمندی فرد برای حرکت عمودی در سلسله مراتب سازمانی تکیه دارند، دانست.

بنابراین ضرورت توجه به این پدیده در سازمان ها بیش از پیش مشخص می گردد چرا که در نظامات اداری که با این پدیده درگیر هستند عملا قدرت #سازمانی در #حلقه محدودی از افراد دست به دست می شود و افراد شایسته هیچ گاه نمی توانند به درجات عالی مدیریتی در سازمان نایل شوند و این امر در بلند مدت می تواند موجبات رخوت سازمانی است.

آکادمی تحلیل دکتر طالعی فر ارائه دهنده خدمات تحلیلی (مشاوره، پژوهش و پیاده سازی) زیر:

خدمات تحلیلی کمی (تحلیل های آماری،پویایی سیستم،داده کاوی،عارضه یابی،تحقیق در عملیات، تئوری تصمیم گیری،مدلسازی معادلات ساختاری، آینده نگاری و سناریونویسی…)

خدمات تحلیلی کیفی (تحلیل گراندد تئوری، تحلیل تم، تحلیل محتوا، مرور سیستماتیک، پدیدار شناسی و…)

بیشتر بخوانید:

پاورپوینت آموزشی آمار و کاربرد آن در مدیریت جلد 1

پاورپوینت آموزشی تحلیل ذینفعان

جزوه آموزشی مدیریت رفتار سازمانی پیشرفته

جزوه آموزشی مدیریت استراتژیک پیشرفته

جزوه آموزشی مبانی مدیریت دولتی

پاورپوینت آموزشی روش های تحلیل استراتژی

پاورپوینت آموزشی آموزش تربيت ارزياب برطبق EFQM

پاورپوینت آموزشی مدیریت تحول