نظر به اهمیت تعیین حجم نمونه در تحقیقات پیمایشی و میدانی، این مقاله نکات مهم و کلیدی برای تعیین حجم نمونه را به شرح زیر عنوان می دارد. گفتنی است هر چه حجم نمونه بزرگتر باشد، میزان اشتباهات در نتیجهگیری کاهش مییابد و بر عکس. حجم نمونه ارتباط بسیار نزدیکی با آزمون فرضیه پوچ (صفر) دارد. بدین ترتیب که هر چه اندازه گروه نمونه بزرگتر باشد محقق با قاطعیت بیشتری فرض پوچ را که واقعاّ نادرست است رد میکند.
نکاتی که در تعیین حجم نمونه باید توجه نمود:
1.هر قدر حجم جامعه کوچکتر باشد نسبت بیشتری از جامعه باید در نمونه وجود داشته باشد و هر قدر حجم جامعه بزرگتر باشد نسبت کمتری از جامعه باید در نمونه وجود داشته باشد. اگر حجم جامعه ۳۰ نفر یا کمتر باشد محقق تقریباً باید کل جامعه را به عنوان نمونه انتخاب کند. یعنی از روش سرشماری استفاده نماید.
2.اگر حجم جامعه بزرگ باشد، باید نمونه بزرگتری انتخاب شود. همچنین توجه داشته باشید که با افزایش حجم جامعه، حجم نمونه با میزان کمتری افزایش می یابد. در حجم جامعه بالاتر از ۳۸۰ نفر، حجم نمونه تقریباً ثابت می ماند.
3.هر چه جامعه ناهمگونتر و یا به عبارت دیگر واریانس آن بیشتر باشد، محقق باید نمونه بزرگتری را انتخاب کند.
4.محققان باید همیشه نمونه ای بزرگتر از آنچه که واقعاً میخواهند انتخاب کنند چرا که همیشه احتمال ریزش و افت آزمودنیها وجود دارد. افت آزمودنیها به ویژه در تحقیقات پانل (panel) روی می دهد. تحقیقاتیکه در آن یک گروه از آزمودنیها در طول زمان چندین بار مورد اندازه گیری قرار میگیرند. معمولاً محقق باید قبل از انجام تحقیق انتظار ۱۰ تا ۲۵ درصد ریزش نمونه را داشته باشد.
5.حجم نمونه تا حد زیادی به هدف و روش تحقیق بستگی دارد. در تحقیقات قومشناسی یا کیفی معمولاً از نمونه کوچک استفاده میشود. برای پژوهشهای توصیفی، مانند مطالعات میدانی و زمینهیابی، نمونهای به حجم حداقل ۱۰۰ نفر نیاز است. در پژوهشهای همبستگی برخی منابع حداقل حجم نمونه را ۳۰ نفر و برخی دیگر ۵۰ نفر ذکر کردهاند. در پژوهشهای از نوع آزمایشی و علّی- مقایسهای، حجم نمونه حداقل ۱۵ نفر در هر گروه توصیه میشود. در تحقیقاتی که نیاز به طبقهبندی جامعه برای نمونهگیری میباشد، حداقل نمونه هر طبقه بین ۲۰ تا ۵۰ نفر است.
6. هنگامیکه پیشبینی تفاوت یا همبستگی پایین است، اندازه نمونه باید بزرگ باشد. در تحقیقاتی که انتظار داریم برای گروههای مختلف تفاوت اندکی در متغیر وابسته بدست آوریم. یا در مطالعاتی که به منظور تعیین ارتباط صورت میگیرند و همبستگی پایین مورد انتظار است.
7.زمانی که گروههای انتخاب شده باید به زیرگروههای دیگری تقسیم شوند و سپس این زیرگروهها مقایسه گردند، لازم است نمونه بزرگ باشد. تا زیرگروهها تعداد کافی آزمودنی را دربرگیرند.
8.زمانی که در تحقیق متغیرهای کنترل نشده زیادی وجود دارند، انتخاب نمونه با اندازه بزرگ ضروری است.
9.در برخی از تحقیقات، انتخاب نمونه ای با اندازهگیری کوچک مناسبتر از انتخاب یک نمونه با اندازهگیری بزرگ است. این بیشتر در مورد تحقیقاتی که هدف آنها اجرای نقش، مصاحبه های عمیق و اندازه گیریهای ذهنی است، صدق میکند.
10.زمانی که وسیله پایایی برای اندازه گیری متغیر وابسته وجود ندارد. پایایی ابزار اندازه گیری بدان معنا است که هر گاه این ابزار در شرایط و زمانهای مختلف بکار رود، آزمودنیهای یکسان دارای نمرههای مشابهی گردند.
11.نوع مقیاس اندازهگیری در تعیین حجم نمونه موثر است. برای دادههایی که از مقیاس اسمی به دست میآیند، در مقایسه با مقیاس فاصلهای و نسبی به نمونه بزرگتری نیاز داریم.
12.سطح اطمینان و خطای نمونهگیری در تعیین حجم نمونه موثر است. زمانی که محقق سطح بالاتری از اطمینان یا معنی دار بودن آماری مثلاّ ۹۹ درصد اطمینان با خطای ۱ درصد را ملاک ارزیابی اطلاعات تحقیق خود قرار میدهد لازم است حجم نمونه او بزرگتر انتخاب شود.
13. در تحقیقات چندمتغیره، حجم نمونه باید چند برابر (ترجیحاً ۱۰ برابر) تعداد متغیرها در پژوهش باشند
بیشتر بخوانید
پاورپوینت آموزشی آموزش تربيت ارزياب برطبق EFQM
پاورپوینت آموزشی آمار و کاربرد آن در مدیریت جلد 1
پاورپوینت آموزشی آشنایی با استراتژی اقیانوس آبی
پاورپوینت آموزشی تئوری ها و سبک های رهبری
پاورپوینت آموزشی برنامه ریزی منابع انسانی
با ما در تماس باشید