معرفی روش الکتره (ELECTRE)

روش الکتره (ELECTRE) یکی از روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره (MCDA) است که در دهه ۱۹۶۰ در فرانسه توسط Bernard Roy و همکارانش توسعه یافت.

این روش بر اساس مقایسه زوجی گزینه‌ها و استفاده از شاخص‌های «موافقت» و «مخالفت» عمل می‌کند و بیشتر در شرایطی به‌کار می‌رود که داده‌ها قطعی یا وزنی باشند و تصمیم‌گیرنده بخواهد برتری نسبی گزینه‌ها را با در نظر گرفتن تضاد معیارها ارزیابی کند.

 

ایده اصلی

به‌جای پیدا کردن یک رتبه دقیق برای همه گزینه‌ها، ELECTRE با استفاده از مقایسه‌های زوجی بررسی می‌کند که آیا یک گزینه بر دیگری «غلبه» دارد یا نه. این غلبه بر اساس دو عامل سنجیده می‌شود:

شاخص موافقت (Concordance Index): تا چه حد معیارها از برتری یک گزینه نسبت به دیگری حمایت می‌کنند.

شاخص مخالفت (Discordance Index): تا چه حد معیارها با این برتری مخالفت می‌کنند.

 

مراحل اصلی ELECTRE I (نسخه پایه)

مرحله ۱: تشکیل ماتریس تصمیم

لیستی از گزینه‌ها و معیارها تهیه می‌شود و داده‌ها در قالب ماتریس تصمیم XijXij​ (عملکرد گزینه i در معیار j) ثبت می‌شوند.

 

مرحله ۲: نرمال‌سازی ماتریس

برای مقایسه معیارها با مقیاس‌های متفاوت، مقادیر را نرمال می‌کنیم (مثلاً با روش تقسیم بر جذر مجموع مربعات).

 

مرحله ۳: اعمال وزن معیارها

مقادیر نرمال‌شده در وزن هر معیار wjwj​ ضرب می‌شوند.

 

مرحله ۴: محاسبه شاخص موافقت

برای هر جفت گزینه (A,B)(A,B):

C(A,B)=∑j∈J+(A,B)wj∑j=1mwjC(A,B)=∑j=1m​wj​∑j∈J+(A,B)​wj​​

که J+(A,B)J+(A,B) مجموعه معیارهایی است که در آن‌ها AA بهتر یا مساوی BB است.

 

مرحله ۵: محاسبه شاخص مخالفت

برای هر جفت گزینه:

D(A,B)=max⁡j∈J−(A,B)∣xBj−xAj∣RangejD(A,B)=j∈J−(A,B)max​Rangej​∣xBj​−xAj​∣​

که J−(A,B)J−(A,B) معیارهایی است که در آن‌ها BB بهتر از AA است.

 

مرحله ۶: تعیین آستانه‌ها

آستانه موافقت C∗C∗ (مثلاً میانگین یا مقدار دلخواه تصمیم‌گیرنده)

آستانه مخالفت D∗D∗

 

مرحله ۷: ایجاد ماتریس برتری (Outranking Matrix)

اگر C(A,B)≥C∗C(A,B)≥C∗ و D(A,B)≤D∗D(A,B)≤D∗ باشد، گفته می‌شود AA بر BB «غلبه» دارد.

 

مرحله ۸: تحلیل نهایی

با استفاده از ماتریس برتری، می‌توان گزینه‌های غالب، ضعیف یا غیرقابل مقایسه را شناسایی کرد.

 

 نسخه‌ها و توسعه‌ها

ELECTRE I: برای انتخاب و حذف گزینه‌ها.

ELECTRE II: رتبه‌بندی با دو آستانه قوی و ضعیف.

ELECTRE III: استفاده از توابع ارزش‌گذاری و آستانه‌های بی‌تفاوتی، ترجیح و وتو.

ELECTRE IV: برای داده‌های بدون وزن.

ELECTRE TRI: دسته‌بندی گزینه‌ها در طبقات از پیش تعیین‌شده.

ELECTRE IS: نسخه ساده‌شده ELECTRE III.

 

 مزایا و معایب

مزایا:

مناسب برای داده‌های کمی و کیفی.

انعطاف‌پذیر در مواجهه با تضاد معیارها.

امکان استفاده از آستانه‌ها برای کاهش حساسیت به تغییرات کوچک.

 

معایب:

پیچیدگی محاسباتی نسبت به روش‌های ساده‌تر (مثل SAW).

نتایج ممکن است به آستانه‌ها حساس باشند.

عدم تولید رتبه‌بندی کامل در نسخه‌های پایه.

 

 

گزیده ای از خدمات تحلیلی قابل ارائه ( کمی و کیفی) آکادمی تحلیل دکتر طالعی فر با استفاده از کادری مجرب و زبده

1.تحلیل روایی و پایایی انواع پرسشنامه های استاندارد مرتبط با موضوع درخواست دهنده

2. تحلیل های توصیفی (تهیه انواع جداول فراوانی، محاسبه انواع آماره های توصیفی پراکندگی و مرکزی، تهیه انواع نمودارهای آماری (نموداری کیفی و کمی))

3. تحلیل های استنباطی ( تحلیل واریانس،  آزمون های آماری پارامتریک و ناپارامتریک، تحلیل های رگرسیون و همبستگی، تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی و …).

4. مدلسازی معادلات ساختاری و تحلیل مسیر

5.تحلیل های مرتبط با تکنیک های تصمیم گیری (تک یا چند معیاره)

6. تحلیل پویایی سیستم (مدلسازی، اعتبارسنجی رفتار مدل، شبیه سازی متغیرهای کلیدی مدل، سناریوسازی)

7.تحلیل  گراندد تئوری (داده بنیاد)

8.تحلیل تم (تحلیل مضمون)

9.تحلیل محتوا

10.پدیدار شناسی

و…..

 

 

 

بسته های آموزشی پیشنهادی برای استفاده علاقمندان،دانشجویان، اساتید و پژوهشگران محترم :

لیست کامل فرم های ترجمه شده مدیریت پروژه بر اساس راهنمای PMBOK

بسته جامع آموزشی مدیریت دولتی و حکمرانی

بسته جامع آموزشی مدیریت منابع انسانی

بسته جامع آموزشی مدیریت استراتژیک

بسته آموزشی مدیریت رفتار سازمانی

بسته جامع آموزشی مدیریت صنعتی

بسته آموزشی مدیریت /کسب و کار

 

 

 

بیشتر بخوانید:

کلیپ آموزشی چگونگی تخصیص منابع سازمانی

کلیپ آموزشی رویکردهای نوین مدیریت منابع انسانی

کلیپ آموزشی نوآوری در مدل های کسب و کار

جزوه آموزشی آمار و کاربرد آن در مدیریت جلد اول دکتر عادل آذر

جزوه آموزشی مدیریت رفتار سازمانی پیشرفته

جزوه آموزشی مدیریت استراتژیک پیشرفته

پاورپوینت آموزشی تحلیل ذینفعان

پاورپوینت آموزشی آمار و کاربرد آن در مدیریت جلد 1

پاورپوینت آموزشی روش های تحلیل استراتژی

پاورپوینت آموزشی مدیریت تعارض در سازمان

پاورپوینت آموزشی آموزش تربيت ارزياب برطبق EFQM

پاورپوینت آموزشی مدیریت تحول

پاورپوینت آموزشی مدیریت حقوق و دستمزد

پاورپوینت آموزشی چابکی سازمان و سازمان های چابک

مجموعه2500 تست زبان تخصصی مدیریت

نمونه سوالات تشريحي بررسي مسائل دولتي ايران

نمونه سوالات تستي درس مديريت اسلامي

نمونه سوالات تستي و تشريحي درس حقوق سازمان هاي بين المللي

نمونه سوالات تشريحي سيستمهاي اطلاعاتي مديريت

 

 

با ما در تماس باشید

آکادمی تحلیل دکتر طالعی فر