پژوهش دانشگاهی شامل
مشاوره تخصصی استخراج و چاپ مقالات علمی داخلی و خارجی از پایان نامه
دوره های آموزشی تحلیلیروش تحقیق
تاملی بر ویژگی های تحقیق کیفی
برخلاف روش های کمی، در رویکردهای کیفی هدف اساسی نظریه سازی است. روش های کیفی بیشتر با تولید توصیف های استدلالی و کشف معناها و تغییرهای کنشگران اجتماعی سروکار دارند و در واقع عبارتست از هر نوع تحقيقي كه يافته هايي را به دست مي دهد كه با شيوه هايي غير از روش هاي آماري يا هرگونه كمي كردن كسب شده اند. شيوه مذكور ممكن است به تحقيق درباره زندگي افراد، شرح حال ها، رفتارها و همچنين درباره كاركرد سازماني جنبش هاي اجتماعي يا روابط بين الملل معطوف باشند. يعني داده ها ممكن است به شيوه آماري كمي شده باشند اما خود تجزيه و تحليل به شكي كيفي باشد. در واقع تحقيق كيفي گنگ و مغشوش است زيرا مي تواند براي افراد گوناگون، معاني متفاوتي داشته باشد. بعضي محققان داده ها را از طريق مصاحبه يا مشاهده گردآوري مي كنند. اين فنون معمولاً با روش هاي كيفي قرين اند. با اين حال، آنها بعداً داده ها را به گونه اي كدگذاري مي كنند كه به آنان امكان تجزيه و تحليل آماري را بدهد. آنها در اصل داده هاي كيفي را كمي مي كنند (بلیکی، ترجمه چاوشیان،1384).
در پژوهش‌های کیفی محیط طبیعی مأخذ داده‌ای است که مستلزم تعامل نزدیک است، پژوهشگر به‌عنوان ابزار مهمی در گردآوری داده است، مأخذهای چندگانه داده‌ها، مصاحبه، مشاهده، اسناد و … برای پژوهش به کار می‌رود، تحلیل استقرایی داده‌ها با رویکردی پائین به بالا و رفت و برگشتی صورت می‌پذیرد، تمرکز بر نگاه‌ها، معانی و دیدگاه‌های ذهنی مشارکت‌کنندگان است، طرحی به‌صورت رویشی است، بدان معنی که پرسش‌ها، اشکال گردآوری داده و حتی افراد موردمطالعه می‌تواند در خلال مطالعه تغییر نماید (به‌جای طراحی مشخص از پیش تعریف‌شده) و تفسیر کل گرایانه از مسئله یا موضوع موردبحث مطرح است. پژوهشگر کیفی تلاش می‌کند فاصله یا «جداییت عینی» بین خود و افراد موردپژوهش را کمینه نماید. (کرسول، ترجمه دانایی فر،کاظمی،1391).
ماهيت خلاق، انعطاف پذير و بدون محدوديت تحقيق كيفي به محقق اجازه نمي دهد كه در گردآوري و تفسير داده ها با همان دقتي كه در تحقيق كمي به كار مي برد عمل كند. در تحقيق كيفي، قواعد چندان مشخصي براي تعيين نحوه اجراي مناسب و مطلوب آن و تفسير داده ها وجود ندارد. كتاب هاي مربوط به روش شناسي كيفي غالباً تحقيق كيفي را يك هنر يا نوعي جهت گيري فكري مي دانند و اشاره مي كنند كه بهترين راه فراگرفتن نحوه هاي متعدد اجراي آن همان پرداختن به چندين تحقيق كيفي متفاوت است (ببی، ترجمه فاضل،1388).
مریام (1998) در ارائه مشخصات تحقيق كيفي سعي نموده است كه به تمايزات بين تحقيقات كمي و كيفي بپردازد. از نظر مريام، پيش فرض كليدي در رويكرد كيفي تحقيق اين است كه واقعيت در تعامل بين افراد و جهان اجتماعي آنان ساخته مي شود. محقق كيفي علاقه مند است تا معنايي كه ساخته مي شود را درك نمايد، چون از طريق اين معنا، افراد تجربيات و دنياي خود را قابل فهم مي سازند. همچنین وی معتقد است
برخلاف تحقيق كمي كه بر اجزاي يك پديده، تحت عنوان متغيرها تمركز دارد، تحقيق كيفي به دنبال توضيح اين است كه چگونه فعاليت اجزا در ارتباط با يكديگر، كل را مي سازند. مشخصه ديگر تحقيق كيفي آن است محقق ابزار اصلي جمع آوري و تحليل اطلاعات است؛ بنابراين، اطلاعات از طريق ابزار انساني جمع آوري مي شود، نه از طريق ابزار خشك مانند پرسشنامه يا رايانه كه در تحقيقات كمي حضور دارد.
ویژگی دیگر تحقيق كيفي نزد مريام، اصالت ميدان تحقيق و فعاليت در ميدان است. محقق حضور نزديك در ميدان پيدا مي كند تا در شرايط طبيعي به مشاهده رفتار بپردازد. اين در حالي است كه در تحقيق كمي با تمركز بر فضاهاي آزمايشگاهي و رعايت فاصله بين محقق و مورد مطالعه شرايط طبيعي جمع آوري اطلاعات نقض مي شود و نهایتا ویژگی آخر مورد اشاره وی از تحقیق کیفی مرتبط به رعايت استراتژي استقرا در تحقيق كيفي مربوط است. تحقيق كيفي به دنبال دستيابي به انتزاعات، مفاهيم، فرضيات يا نظريه ها به جاي آزمون نظريه كه هدف تحقيقات كمي است، می باشد. در نهايت تحقيق كيفي چون بر فرايند معنا و فهم تمركز مي كند، يافته هاي تحقيق كيفي از توصيف غني و عميق برخوردار است. در اين تحقيق از كلمات و تصاوير به جاي اعداد و شمارش ها جهت دريافت و توضيح پديده ها استفاده مي شود.
بطور کلی پارادایم کیفی شامل روش‌هایی می‌شود که در ماهیت با روش‌های مطرح در پارادایم کمی متفاوت هستند. بر همین اساس، ابزارها و روش‌هایی که برای گردآوری داده در این پارادایم مورد استفاده قرار می‌گیرد با پارادایم کمی تفاوت دارد. اگرچه، ممکن است در برخی از روش‌های کیفی پژوهشگر با استفاده از ابزارهایی که بیشتر در روش‌های کمی کاربرد دارند، اطلاعات مورد نیاز برای دستیابی به هدف پژوهش را گردآوری کند. با این حال، ابزارهای گردآوری داده در روش‌های کیفی به صورت جداگانه مورد بررسی محققان قرار می گیرد.
بیشتر بخوانید:
نکات کلیدی در خصوص ارزیابی اعتبار و کیفیت در تحقیق ترکیبی یا آمیخته
تاملی بر محدوديت های پژوهش ترکيبي از نظر صاحبنظران برجسته
پاورپوینت آموزشی یادگیری سازمانی
پاورپوینت آموزشی آموزش تربيت ارزياب برطبق EFQM
منابع
ببی،ارل، (1388)، روش های تحقیق در علوم اجتماعی. ترجمه رضا فاضل. انتشارات سمت. تهران.
بلیکی ، نورمن، (1384)، طراحی پژوهش های اجتماعی. ترجمه حسن چاوشیان. انتشارات نی، تهران.
کرسول، جان. (1391). پویش کیفی و طرح پژوهش: انتخاب از میان پنج رویکرد (روایت پژوهی، پدیدارشناسی، نظریه داده بنیاد، قوم‌نگاری، مطالعه موردی). ترجمه حسن دانایی‌فرد، حسین کاظمی. انتشارات صفار. ویرایش دوم. تهران.
Merriam, S. B. (1998). Qualitative Research and Case Study Applications in Education. Revised and Expanded from” Case Study Research in Education.”. Jossey-Bass Publishers, 350 Sansome St, San Francisco, CA 94104.
با ما در تماس باشید
