استقرار نظام شایسته سالاری در نظام اداری کشور

شايسته سالاري مفهومي رايج و شناخته شده در علوم سياسي، حكومت داري و شايستگي به معناي داشتن توانايي، مهارت، دانش، لياقت و صلاحيت است و نوعا هیچ سازمان یا جامعه ای را نمی توان یافت که رشد مستمر و موفقيت پايداري را تجربه كرده باشد، مگر آنكه توسط مدير يا تيمي از مديران و رهبران شايسته و كارآمد، اداره و هدايت شده باشد. شايسته سالاري ديدگاه يا مفهومي تداعي كننده یک نظام (دولت، جامعه،سازمان) است، نظامي مهياكننده فرصت هاي برابر كه در آن افراد براساس شايستگي، صلاحيت، دانش و تلاش و بدون ملاحظات سياسي، اجتماعي و اقتصادي شناسايي مي شوند، بدون ملاحظات مذكور پاداش مي بينند و مسير رشد و ترقي را طي مي كنند.

نظر به اهمیت توجه به مقوله شایسته سالاری و قرارگیری افراد شایسته و توانمند در جایگاه ها و پست های مناسب و توجه به این مهم که خشت اول و سنگ بنای نظام مدیریت منابع انسانی، شایسته گزینی است، از اینرو موضوع شایسته‌سالاری در قانون اساسی و برنامة چهارم و پنجم و ششم توسعه کشور به‌وضوح مطرح شده است ولی با وجود این، شاهد قانون‌گریزی و استقرارنیافتن نظام مشخص و مدون شایسته‌سالاری در نظام اداری کشور بوده و به علت نبود یک نظام جامع و صرفا توجه به منافع حزبی و جناحی، حجم قابل توجهی از افراد توانمند و متخصص از تصدی های مدیریتی کشور به دور مانده اند که همین امر ضربات جبران ناپذیری به گسترش و ارتقای کمی و کیفی تولید کشور وارد کرده است. درواقع طرد و خانه نشین شدن برخی از مدیران توانمند، متعهد و متخصص که شایستگی آنان مورد توافق همگان است با عنایت به برخی رفیق بازی ها و جناح گرایی ها گاها افراطی و خسته کننده سبب شده است تا راندمان برخی از مهمترین بخش های اقتصادی و تولیدی کشور سوخت شود و شاهد پسرفت دستگاه، سازمان یا نهاد مربوطه باشیم.

از اینرو اگر قرار است در کشوری به معنای واقعی و به دور از هرگونه لفاظی گری، جهش تولید به وقوع بپیوندد شناسایی، جذب و بکارگیری مدیرانی توانمند و شایسته در بخش های مختلف کشور از ضروریات است تا به مدد توانمندی آنان بتوان چرخ های تولید کشور را متفاوت تر از گذشته به حرکت درآورد. درواقع اگر ‌مدیران بدون توجه به توان و شایستگی اشان در مناصب مدیریتی گمارده می‌شوند، ضعف مدیریتی آنها به سرعت در سطح سازمان تسری می یابد و این مدیران به نوبه‌خود در انتصاب مدیران رده‌های میانی و عملیاتی نیز افراد ضعیف‌تر و دارای تخصص کمتر را انتخاب و بکار می گیرند تا جایگاهشان به خطر نیافتد و همین امر موجب می شود افراد توانمند و کاردان کنار گذاشته شوند.

از طرفی در خصوص مقوله استقرار نظام شایسته سالاری در کشور ذکر این نکته حایز اهمیت است که در فضای فعلی اقتصادی کشور، خیل قابل توجهی از شرکت های اقتصادی توسط بخش دولتی و نیمه دولتی اداره می شوند که متاسفانه عدم بازخواست مدیران بخش دولتی و عمومی در دوران های مختلف مبتنی بر عملکرد کاری و شایستگی های مرتبط با آن موجب شده تا این دسته از مدیران اهتمامی به کمی و کیفی سازی تولید مجموعه تحت نظر خود نداشته باشند و آنچه که در حال حاضر مشاهده می شود در قسمت قابل توجهی از این شرکت ها، انتخاب مدیر مبتنی بر روابط و ارتباط سیاسی و نه شایستگی و عملکرد مدیریتی وی در دوره های گذشته است. چنین چینشی از مدیران بدون درنظرگیری شایستگی و توان و مهارت مربوطه خود معضل مهمی است که لزوم توجه به استقرار یک نظام شایسته سالاری یکپارچه علی الخصوص در بدنه مدیریتی کشور را بیش از پیش با اهمیت می سازد.

لذا در راستای حل مشکل شایسته سالاری در کشور، نگارنده بر این اعتقاد است که بایستی مجموعه ای از راهکارها بکارگرفته شود تا بتوان در حل این چالش موفق عمل نمود. راهکارها و پیشنهاداتی چون:

رصد و احراز شرایط افراد شایسته در سطح کشور تحت نظارت نهادی مشخص بدون هیچگونه وابستگی به دولت اداره انجام گردد و کلیه دستگاه های دولتی و اجرایی برای انتخاب مدیران،سرپرستان،مشاوران خود می بایست از اطلاعات واصل از این نهاد استفاده نمایند. همچنین می بایست شاخص های حاکمیت شایسته‌سالاری در نظام اداری کشور با همکاری مجلس، بخش دولتی و بخش خصوصی احصا و برای استفاده همه دستگاه های دولتی و غیر دولتی کشور ابلاغ شود تا این شاخص ها برای سنجش انتصابات آتی این دستگاه ها و سازمان ها قرار گیرد.

پیشنهاد می شود که از آموزه های والای دینی در زمینه مدیریت، انتخاب و انتصاب مقامات و کارگزاران استفاده بهینه شود و حتی الامکان نسبت به اطلاع رسانی و تبلیغ این آموزه ها در سازمان های دولتی و دستگاه های اجرایی اقدامات مقتضی صورت گیرد. ضمنا راهکارهای دیگری چون مطالعه عوامل موثر در استقرار نظام شايسته سالارى در ديگر جوامع و ملل، بررسى عوامل بازدارنده استقرار شايسته سالارى در انتخاب و انتصاب مديران در سطوح مختلف اداری و اجرایی کشور، شناخت موانع فرهنگى و اجتماعى در استقرار نظام شايسته سالارى در سطح کشور، تعدیل و بازنگری قوانین و مقررات مازاد و دست و پاگیر که مانع از بروز و ظهور افراد شایسته در سمت های کلیدی می شود و فضا را به سمت فامیل بازی،جناح گرایی و روابط سیاسی سوق می دهد، شناسايى ساز و كارهاى لازم براى جذب و به كارگيرى مبتكران، مخترعان و نيروهاى متخصص و فنى باتجربه و بر جسته در سمت ها و پست های کلیدی هم از دیگر پیشنهاداتی است که برای استقرار یک نظام موثر و کارآمد شایسته سالاری در کشور می تواند مورد توجه متولیان مربوطه قرار گیرد.

بسته های آموزشی پیشنهادی برای استفاده علاقمندان،دانشجویان، اساتید و پژوهشگران محترم :

بسته آموزشی مدیریت رفتار سازمانی

بسته جامع آموزشی مدیریت استراتژیک

بسته جامع آموزشی مدیریت دولتی و حکمرانی

بسته جامع آموزشی مدیریت منابع انسانی

بسته جامع آموزشی مدیریت صنعتی

بسته آموزشی مدیریت کسب و کار

آکادمی تحلیل دکتر طالعی فر ارائه دهنده خدمات تحلیلی (مشاوره، پژوهش و پیاده سازی) زیر:

خدمات تحلیلی کمی (تحلیل های آماری،پویایی سیستم،داده کاوی،عارضه یابی،تحقیق در عملیات، تئوری تصمیم گیری،مدلسازی معادلات ساختاری، آینده نگاری و سناریونویسی…)

خدمات تحلیلی کیفی (تحلیل گراندد تئوری، تحلیل تم، تحلیل محتوا، مرور سیستماتیک، پدیدار شناسی و…)

بیشتر بخوانید

کلیپ آموزشی بررسی کانال توزیع محصولات