مقایسه سازمان های پروژه محور و سازمان های با ساختار سنتی

در ارتباط با قیاس سازمان های پروژه محور و سازمان های با ساختار سنتی تحقیقات متعددی انجام و نظرات مختلفی مطرح شده است، آنچه که در این بخش بدان اشاره خواهد شد اساسی ترین و مهمترین تفاوت های این دو نوع سازمان است.

بطورکلی در ساختارهاي سازماني سنتي، واحدهاي كسب و كار استراتژيك، واحدهاي وظيفه اي و جغرافيايي بر نتايج عملكرد تمركز دارند و صاحبان دارايي ها و دانش خود مي باشند. اين بخش بندي به صورت واضحي قلمروي شايستگي و قدرت را تعريف مي كنند و در حيطه اين قلمروها، مديران آنها ارزيابي مي شوند. اين موضوع هم جنبه منفي و هم جنبه مثبت دارد. اين نوع ساختار، رفتار دفاعي هم براي كسب و تغيير اطلاعات و هم هماهنگي ضعيف را بدنبال دارند. هرچند جنبه مثبت اين ساختار، وظايف دقيقاً تعريف شده افراد و در دسترس بودن كاركنان مي باشد. اما در يك سازمان پروژه محور، اقدامات هماهنگ بين قلمروهاي سازماني، منبع ارزش آفريني به شمار ميرود (بورگنون، 2006).

گارییس (2005) وجوه تمایز سازمان های پروژه محور در قیاس با سازمان های سنتی را به شرح زیر مطرح می نماید:

در نظرگیری سازمان بعنوان مزیت رقابتی
توانمندسازی کارکنان
فرایند محوری
کار تیمی در سازمان تخت
تغییر سازمانی غیر منقطع و مستمر
مشتری مداری
شبکه سازی با مشتریان و تامین کنندگان

دسته دیگر از محققان بیان می دارند که از آنجا که اهداف و روش های مورد استفاده در سازمان های پروژه محور با سازمان های سنتی متفاوت است، مدیری که به صندلی ریاست این نوع از سازمان های تکیه می زند، حتی اگر دانش صرف مدیریتی را در خود داشته باشد، نمی تواند موفقیت لازم را کسب نماید بلکه وی بایستی نگرش پروژه ای به فعالیت های سازمان و اجرای آن در این چارچوب اساسی داشته و قادر به هدایت پروژه های سازمان مبتنی بر آن چارچوب باشد. درواقع برخلاف مدیران سازمان های سنتی که اختیارات خود را از ترتیبات سازمانی خویش می گیرند، در سازمان های پروژه محور این موضوع لزوماً تضمین کننده همبستگی لازم در یک فعالیت پروژه ای پیچیده و دارای انعطاف بالا نمی باشد و لذا یک مدیر پروژه بایستی با در اختیار داشتن حکم سازمانی خویش ، همبستگی لازم را در ارتباط تیمی و با فرهنگ سازی لازم اعمال و آن جمع را از حالت خشک یک سازمان سنتی به یک ساختار منعطف و پویا و زنده پروژه ای تبدیل سازد که هر فرد از تیم پروژه با احساس تعلق خاطر به کل پروژه خود را در بنای این ساختمان جدید شریک و موثر می داند.در واقع سازمان های پروژه محور در قیاس با سازمان های وظیفه محور، انعطاف پذیری بیش تری فراهم می کنند و قدرت پاسخگویی آنها را به تغییراتی که در تکنولوژی و بازار ها رخ می دهد افزایش می دهند (لیندکوییست،2004).

سندهو و اجمال(2012) در مورد تفاوت ویژگی ها و مشخصه های سازمان پروژه محور در قیاس با سازمان تجاری سنتی جدول زیر را مطرح می نمایند:

سازمان پروژه محور	سازمان تجاری سنتی
یکتایی (به خاطر منحصر بفرد بودن هر پروژه)	عملیات مستمر
تاکید بر اهداف	تاکید بر فرآیندهای کاری
درجه بالایی از عدم اطمینان	درجه پایینی از عدم اطمینان
آرایش موقتی	آرایش دایمی
انطعاف پذیر	غیر منعطف
ساختار ادهوکراتیک	ساختار بورکراتیک
تصمیم گیری غیر متمرکز	تصمیم گیری متمرکز
سازمان غیر سلسله مراتبی	سازمان سلسله مراتبی
فرایندهای غیر پیوسته (منقطع)	فرایندهای پیوسته و پایدار
محیط پیچیده	محیط یکنواخت و ثابت
یک تیم با تمرکز روی یک پروژه و نتایج آن تشکیل می شود .	هر دپارتمان یک سری وظایف مشخص را اجرا می کند

البته برخی محققین معتقدند که تقسيم و تمايز كاملا شفافي بين سازمان هاي پروژه محور و وظيفه اي وجود ندارد. طبق نظر يكي از پژوهشگران سازمان هاي وظيفه اي (سازمان هاي دائمي و پايدار) و سازمان هاي پروژه محور (سازمان های موقتی و ناپایدار) برخلاف آنچه تئوري هاي كنوني بيان مي كنند، وابستگي و رابطه بسيار نزديكي به يكديگر دارند. مي توان اشاره نمود سازمان هاي وظيفه اي در حال حاضر بيشتر به سمت پروژه اي شدن و سازمان هاي پروژه محور به سمت انجام فعاليت هاي تكراري گرايش دارند (یوکاسکنین و پيلانتو، 1390). همچنین در مورد تفاوت ماهوی ساختار سازمان پروژه محور و سازمان ماتریسی بایستی دقت لازم را مبذول داشت. در این خصوص اگر سازمان به‌گونه‌اي است كه فعاليت‌هاي آن هميشه به صورت پروژه تعريف مي‌شوند، در اين صورت ساختار آن مبتني ‌بر سازماندهي پروژه خواهد بود، اما اگر فعاليت‌هاي سازمان وظيفه‌اي است و پروژه‌ها در برخي مواقع و به دلايل مختلف شكل مي‌گيرند (استاندارد PMBOK پروژه را ناشي از يكي از عوامل زير مي‌داند: 1. تقاضاي بازار 2. نياز سازمان 3. تقاضاي مشتري 4. پيشرفت تكنولوژي 5. نياز قانوني) ساختار سازماني ماتريسي خواهد بود (سندهو و اجمال،2012).

برخی محققین در ارتباط با تفاوت های سازمان های پروژه محور و سنتی بر مساله یادگیری و دانش سازمانی تاکید می ورزند و آنرا مورد بررسی قرار می دهند. آنها بیان می دارند که اگرچه ساختارهاي پروژه‌اي اغلب ابزار مناسبي براي سازماندهي كارهايي كه به دنبال خلق نوآوري در سازمان هستند، به شمار مي‌رود، ولي يافته‌هاي تحقيقاتي كه بر روي يادگيري‌هاي سازمان‌هاي پروژه محور صورت گرفته اغلب نشان‌دهنده آن است كه كسب، مشاركت و انتشار دانش و يادگيري در پروژه‌ها با مشكل همراه است. در واقع با اینکه سازمان‌هاي پروژه محور يكي از راه هاي سريع و انعطاف‌پذير مديريت دانش هستند ولی سيل اطلاعات و حجم بالاي وظايف چالش بزرگ فراروي سازمان‌هاي پروژه محور است (سیدو و همکاران،2004)

برگرفته از کتاب جستاری بر مبانی سازمان های پروژه محور اثر دکتر رضا طالعی فر

منابع

Bourgenon, L.,(2006),.“Organizational Knowledge and the Project-Based Organization”, Australian School of Business Ashfield NSW 2131,Sydney 2052 NSW.

Gareis, R., (2005),” Happy Projects!”, Vienna: Manz.

Sandhu,M, Ajmal,M.,(2012).,” The adoption of ICT in project-based and traditional

Sydow, J., Lindkvist, L. and DeFillippi, R., (2004)., “Editorial: project organizations, embeddedness and repositories of knowledge”, Organization Studies, 25(9), 1475-1489.

گزیده ای از خدمات تحلیلی قابل ارائه ( کمی و کیفی) آکادمی تحلیل دکتر طالعی فر با استفاده از کادری مجرب و زبده

1.تحلیل روایی و پایایی انواع پرسشنامه های استاندارد مرتبط با موضوع درخواست دهنده

2. تحلیل های توصیفی (تهیه انواع جداول فراوانی، محاسبه انواع آماره های توصیفی پراکندگی و مرکزی، تهیه انواع نمودارهای آماری (نموداری کیفی و کمی))

3. تحلیل های استنباطی ( تحلیل واریانس، آزمون های آماری پارامتریک و ناپارامتریک، تحلیل های رگرسیون و همبستگی، تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی و …).

4. مدلسازی معادلات ساختاری و تحلیل مسیر

5.تحلیل های مرتبط با تکنیک های تصمیم گیری (تک یا چند معیاره)

6. تحلیل پویایی سیستم (مدلسازی، اعتبارسنجی رفتار مدل، شبیه سازی متغیرهای کلیدی مدل، سناریوسازی)

7.تحلیل گراندد تئوری (داده بنیاد)

8.تحلیل تم (تحلیل مضمون)

9.تحلیل محتوا

10.پدیدار شناسی

و…..